Close

Eerste hulp bij overprikkeling

Overprikkeld.... wat nu?

Er is veel informatie te vinden hoe je kan voorkomen dat je overprikkeld raakt. Methodes om prikkels te dempen, je grenzen aan te geven en voldoende tijd en rust voor jezelf te nemen. Maar wat doe je als je eenmaal overprikkeld bent? In deze blog lees je wat je kan doen om dan weer meer tot rust te komen. En wat je zenuwstelsel daarmee te maken heeft. 

Van een overleefstand.....

Overprikkeling is meestal een teken dat je lichaam in een overleefstand terecht is gekomen. Je lichaam kan op deze momenten gespannen en alert aanvoelen, waarbij prikkels versterkt binnen komen. Dit komt doordat omdat je lichaam waakzaam is voor signalen van dreiging. En daardoor meer prikkels door laat, om adequaat op mogelijk gevaar te reageren. Zo kunnen geluid, licht, beelden aanraking en geuren versterkt binnen komen. Zo sterk dat het behoorlijk overweldigend kan zijn. Je lichaam houdt het verwerken van de prikkels ook niet meer bij en kan daardoor overspoeld raken. De onrust die dit geeft, zorgt wederom voor een stressreactie van je lichaam. Waardoor je in een vicieuze cirkel terecht kan komen.

Lees verder over overprikkeling
.... naar ontspanning

Deze cirkel kan je doorbreken door te zorgen dat je lichaam zich rustiger en veiliger gaat voelen. Jezelf ondersteunen om van deze hoge activering weer meer rust en ontspanning te ervaren wordt ook wel regulatie genoemd. Er zijn veel verschillende manieren waarop jij jezelf kunt reguleren, waaronder vele alledaagse activiteiten die jou een ontspannen gevoel geven. Echter als je last heb van acute en vrij forse overprikkeling werken deze ontspanningsvormen vaak niet of onvoldoende. Hieronder staat een aantal regulatievormen die op dit soort momenten vaak wel helpen. 

Zelfregulatie

Allereerst is het belangrijk om een rustige plek voor jezelf op te zoeken. Waar de prikkels die teveel voor jou zijn, niet aanwezig zijn of gedempt kunnen worden. Ga rustig zitten en richt je aandacht naar binnen. Wordt je bewust van de achterkant van je lichaam. Voel je rug tegen de rugleuning en maakt contact met je zitvlak. En voel hoe je ondersteund wordt door de bank of stoel waar jij op zit. 

1. Druk op je lichaam

Als je wat zwaarder overprikkeld bent, voelt vaak alles als teveel. Je hebt dan vaak weinig aandacht om actief iets te doen wat jouw helpt te ontspannen. Diepe Druk Stimulatie kan dan een ideale optie zijn. Bekende voorbeelden daarvan zijn verzwaringskussen en -dekens. Het prettige daarin is dat je het alleen op je schoot hoeft te leggen of onder gaat liggen. Verder hoef je niets te doen. Het gewicht van het kussen of deken geeft een lichte druk op je lichaam. Onbewust geeft dit bij veel mensen een gevoel van geborgenheid en veiligheid, waardoor je lichaam tot rust komt. 

2. Aanraking

Aanraking is ook een hele eenvoudige vorm van regulatie waar je weinig concentratie voor nodig hebt. Door bijvoorbeeld met je handen over je benen te wrijven, trekt je jouw aandacht naar je lichaam en het hier en nu. Hierdoor nemen je gedachtes vaak af. Daarnaast zorgt het contact met jezelf en aanraking vaak ook voor een gevoel van geborgenheid en koestering. Dit heeft een ontspannende en regulerende werking op je lichaam. In de blog “de kracht van aanraking” kan je meer lezen over verschillende vormen van aanraking. 

3. Gebruik van je zintuigen

Dit klinkt misschien heel tegenstrijdig om je zintuigen in te zetten om overprikkeling te verminderen, maar toch kan het helpen. Door je te richten op prikkels die een prettig gevoel geven, kan het gevoel van veiligheid toenemen. Je verplaatst namelijk je aandacht van dreiging naar geruststelling. Neem bijvoorbeeld bewust een aantal smaken waar, door bijvoorbeeld bewust water of thee te drinken. Ruik, voel en hoor dingen die je prettig vindt. Of richt je aandacht op dingen die jouw een goed gevoel geven om te zien, zoals een bloem, plant, een schilderij of een mooie kleur. Als de overprikkeling op één zintuig erg sterk is, kan het fijner zijn om dit over te slaan. 

4. Beweging

Bij overprikkeling kan onrust door je lichaam gieren. Toch is het vaak lastig om spanning kwijt te raken. Zeker als de overprikkeling te sterk is om te gaan wandelen of sporten. Wil jij wat druk van de ketel halen, zonder dat dit teveel inspanning kost? Het maken van kleine en langzame bewegingen kan heel ontladend zijn. Wieg bijvoorbeeld je bovenlichaam eens zachtjes heen en weer. Misschien dat als jij je aandacht naar binnen richt, voel je dat er vanuit je lichaam impulsen tot beweging komen. Je lichaam geeft vaak zelf aan wat voor jou prettige beweging is om te ontladen. 

Stress voor overprikkeling

Als je regelmatig en hevige overprikkeling kent, kunnen deze klachten angst oproepen. Je kan bang worden om weer in een staat te komen waarbij jij je overweldigd en onrustig voelt. En bepaalde indrukken snoeihard binnen komen.

Vertrouwen krijgen dat je handvatten hebt om jezelf bij overprikkeling te ondersteunen, kan een stuk angst weghalen voor je klachten. En geeft houdbast en vertrouwen op momenten dat je geconfronteerd wordt met klachten. 

Meer veerkracht in het opdoen van prikkels

Overprikkeling ontstaat als de emmer met prikkels is vol gelopen. Zodra je lichaam gespannen is, wordt ze waakzamer voor prikkels en komt de kraan verder open te staan. Vaak zijn er een hoop onbewuste triggers in ons leven, waardoor de kraan gedurende de dag harder open wordt gezet. Je bewustzijn vergroten op dit spanningsniveau en weten wat je kan doen om de spanning vroegtijdig naar beneden te brengen, zorgt dat je minder snel overprikkeld raakt. Maar ook dat je algemene spanningsniveau vaak zakt. Wil jij daar meer over lezen?