Close

Eerste hulp bij overprikkeling

Overprikkeld.... wat nu?

Er is veel informatie te vinden hoe je kan voorkomen dat je overprikkeld raakt. Methodes om prikkels te dempen, je grenzen aan te geven en voldoende tijd en rust voor jezelf te nemen. Maar wat doe je als je eenmaal overprikkeld bent? In deze blog lees je wat je kan doen om dan weer meer tot rust te komen. 

Van een overleefstand.....

Overprikkeling is meestal een teken dat je lichaam in een overleefstand terecht is gekomen. Je lijf voelt op deze momenten vaak gespannen en alert, waarbij prikkels uit één of meerdere zintuigen versterkt binnen komen. Je lichaam is waakzaam voor dreiging en laat daardoor extra veel prikkels doorkomen, om adequaat op potentieel gevaar te reageren.  Zo kunnen geluid, licht, beelden aanraking en geuren versterkt binnen komen. Zo sterk dat het behoorlijk overweldigend kan zijn. Je lichaam houdt het verwerken van de prikkels ook niet meer bij en kan daardoor overspoeld raken. De onrust die dit geeft, zorgt wederom voor een stressreactie van je lichaam. Waardoor je in een vicieuze cirkel terecht kan komen.

..... naar ontspanning

Deze cirkel kan je doorbreken door te zorgen dat je lichaam zich rustiger en veiliger gaat voelen. Jezelf ondersteunen om van deze hoge activering weer meer rust en ontspanning te ervaren wordt ook wel regulatie genoemd. Er zijn veel verschillende manieren waarop jij jezelf kunt reguleren. Veel vormen zijn allerdaagse activiteiten die jou een ontspannen gevoel geven, zoals bijvoorbeeld wandelen, tekenen, zingen, of gewoon met een kop thee op de bank zitten. Echter als je last heb van acute en forse overprikkeling werken deze ontspanningsvormen vaak niet of onvoldoende. Hieronder staat een aantal regulatievormen die op deze momenten vaak wél helpen. 

Zelfregulatie is de mogelijkheid om jezelf fysiek, emotioneel en mentaal tot rust te brengen

Zelfregulatie

Allereerst is het belangrijk om een rustige plek op te zoeken. Waar de prikkels die voor jou teveel zijn niet aanwezig of gedempt kunnen worden. Ga rustig zitten en richt je aandacht naar binnen. Voel je voeten op de vloer en wiebel ze even om ze gemakkelijker te voelen. Word je bewust van de achterkant van je lichaam, je rug, billen en benen. Maak contact met je zitvlak op de bank of stoel waar jij op zit. En voel je rug tegen de rugleuning aan. 

1. Verzwaring - Een prettige druk op je lichaam

Als je zwaar overprikkeld bent, voelt vaak alles als teveel. Je hebt dan vaak weinig aandacht om actief iets te doen wat jouw helpt te ontspannen. Diepe Druk Stimulatie kan dan een ideale optie zijn. Bekende voorbeelden daarvan zijn verzwaringskussen en -dekens. Het prettige daaraan is dat je het alleen op je schoot hoeft te leggen of onder gaat liggen. Verder hoef je niets te doen! Het gewicht van het kussen of deken geeft een lichte druk op je lichaam. Dit geeft bij veel mensen een gevoel van geborgenheid en veiligheid, waardoor je lichaam tot rust komt. 

2. Aanraking - Liefdevolle aandacht voor jezelf

Aanraking is ook een eenvoudige vorm van regulatie waarbij je weinig concentratie nodig hebt. Als voorbeeld kan je met handen eens een aantal keer over je benen wrijven. Voel eens wat er gebeurt als jij dit doet? Mogelijk merk je dat je aandacht naar je lichaam getrokken wordt. Doordat je meer in het hier en nu bent, nemen gedachtes vaak af. Daarnaast zorgt aanraking (vaak) voor een gevoel van geborgenheid en koestering. Dit heeft een ontspannende en regulerende werking op je lichaam. In de blog “de kracht van aanraking” kan je meer lezen over verschillende vormen van aanraking. 

3. Gebruik van je zintuigen

Dit klinkt misschien heel tegenstrijdig om je zintuigen in te zetten om overprikkeling te verminderen, maar toch kan het helpen! Door je te richten op prikkels die een prettig gevoel geven, kan het gevoel van veiligheid toenemen. Je verplaatst daarmee je aandacht van prikkels die dreiging oproepen naar geruststelling. Neem bijvoorbeeld bewust een smaak waar, door bewust water of thee te drinken. Ruik, voel en hoor dingen die je prettig vindt. Of richt je aandacht op dingen die jouw een prettig gevoel geven als je er naar kijkt, zoals een bloem, plan of een mooie kleur. Als de overprikkeling op één zintuig erg sterk is, kan het fijner zijn om dit zintuig over te slaan. 

4. Beweging - Rustig aan de druk van de ketel

Bij overprikkeling kan de onrust door je lichaam gieren. Toch is het vaak lastig om spanning kwijt te raken. Zeker als de overprikkeling te sterk is om te gaan wandelen of sporten. Hoe haal je wat druk van de ketel, zonder dat dit teveel inspanning kost? Het maken van kleine en langzame bewegingen kan heel ontladend zijn! Wieg bijvoorbeeld je bovenlichaam eens zachtjes heen en weer. Of misschien voel jij zelf een andere impuls tot beweging opkomen. Ervaar eens hoe het is om deze beweging te volgen, ook al ziet dit er voor je gevoel misschien gek uit. Je lichaam geeft vaak zelf aan wat voor jou prettige beweging is om te ontladen. 

Wil jij minder snel overprikkeld raken?

Overprikkeling ontstaat als de emmer met prikkels is vol gelopen. Zodra je lichaam gespannen is, wordt ze waakzamer voor prikkels en komt de kraan verder open te staan. Vaak zijn er een hoop onbewuste triggers in ons leven, waardoor de kraan gedurende de dag harder open wordt gezet. Door je bewuster te worden wat je voelt, kan je deze spanning waarnemen én vroegtijdig naar beneden brengen. Daarmee komt je emmer minder snel vol te zitten en zorgt dit ervoor dat jij minder vaak overprikkel raakt.

Ben jij benieuwd wat jij daarvoor kan doen? Vraag de gratis ‘het kan anders’ sessie aan, waarin ik je een aantal tips geeft hoe jij een eerste stap in deze verandering kan zetten. Deze sessie is vrijblijvend (30 minuten).

Vraag sessie aan